Hij zegt ‘mm mm’. Oef, de coach is nog wakker!

Zat hij niet al een tijdje te knikkebollen? Was hij aan het slapen? Nee gelukkig niet, want hij zei plots 'mm mm'. Of was dit eerder een beginnend snurkgeluid? Of een kriebel in zijn keel? Ik zal het nooit weten, toch vermoed ik dat hij aan het luisteren was. De 'mm mm' doet sterk vermoeden dat hij wakker was. Ja, toch?

Wanneer je als coach regelmatig 'mm mm' zegt, dan maakt je duidelijk dat je nog wakker bent. Dit is nuttig voor de coachee, want hij weet dat er toch een minimale vorm van betrokkenheid en contact is. Of de coach nu daadwerkelijk luistert kan je uiteraard niet opmaken op basis van deze reactie.

Eén van de uitzonderingen hierop was Steve de Shazer, een Amerikaanse pionier in het oplossingsgericht denken. Zijn 'mm' verandert af en toe in een verraste 'm mmmm', in een kritische 'mmm' of in een bevestigende 'mm mm' en zo kan je nog een tijdje doorgaan. Tijdens een workshop vertelde zijn vriend dr. Luc Isebaert, één van de Belgische pioniers, dat Steve enorm sterk is in het gebruik van verschillende variaties van 'mm mm'. Door de variaties kan de coachee besluiten dat de coach luistert en betrokken is in het gesprek. Wanneer je een palet aan variaties in 'mm mm' hebt, dan kan je als coach wel gebruik maken van deze techniek.

De vraag blijft wel of er geen nuttigere technieken zijn om duidelijk te maken dat je luistert en betrokken bent bij het gesprek. Daarnaast is het ook de vraag of het anno 2021 nog steeds nuttig is om cursisten in opleiding te trainen in het gebruik van de 'mm-techniek'.

De meest eenvoudige vorm om aan de coachee te laten merken dat je luistert is herhalen wat de coachee zegt. Wanneer je letterlijk herhaalt wat hij gezegd heeft veranker je dit en maak je minstens duidelijk dat je het gehoord hebt. Deze techniek wordt ook de papegaaitechniek genoemd. Herhalen is niet origineel, maar het werkt indien je dit spontaan gebruikt en niet als een kunstje of te mechanisch klinkt.

Wees waakzaam met wat je herhaalt als coach. Als je het 'probleem' of een aantal 'negatieve' aspecten gaat papegaaien dan zal je ook dit versterken. Het is veel nuttiger om sterktes, successen of aspecten te herhalen die nuttig zijn om de doelstelling van de coachee of het team te bereiken. Door een aantal aspecten uit het verhaal van de coachee te papegaaien, creëer je een frame. Dit is een verhaal dat je met bepaalde woorden en beelden vertelt, waardoor sommige delen van de werkelijkheid meer naar voren komen en andere delen naar de achtergrond verdwijnen. De coachee of het team zal hierdoor een aantal andere aspecten van het verhaal niet meer zo sterk zien, door wat jij als coach teruggeeft met deze papegaaitechniek. Conclusie: deze techniek gebruik je niet alleen om duidelijk te maken dat je luistert, maar ook om de coachee of het team te ondersteunen in zijn proces naar zijn gewenste situatie.
Een letterlijke herhaling of de papegaaitechniek is niet hetzelfde als parafraseren.

Onder parafraseren verstaan we in eigen woorden herhalen wat de coachee zegt. M.a.w. je verwerkt en interpreteert eerst de informatie. Hiermee maak je duidelijk dat je luistert en nodigt tegelijk uit om verder te vertellen.
Ook door het efficiënt inzetten van je lichaamstaal kan je de coachee het gevoel geven dat je aan het luisteren bent.